این روزها به دلیل اینکه خواص هل بسیار زیاد است طرفداران زیادی نیز پیدا کرده است، در واقع گیاه هل یک نوع گیاه است که کاربردهای مختلفی همچون خوشطعم و عطر کردن غذاها، نوشیدنیها و حتی دسر و شیرینی دارد. اما آیا تا به حال به دنبال آشنایی بیشتر با گیاه هل بودهاید؟ آیا با نحوه کاشت هل آشنا هستید؟ بنابراین برای اینکه بتوانید با این گیاه بیشتر آشنا شوید و یا به عبارتی با انواع، طرز کاشت و یا حتی نحوهٔ مراقبت از این گیاه اطلاعات لازم را داشته باشید، ما تصمیم گرفتیم این مقاله را برای شما گردآوری کنیم تا بتوانیم مفیدترین اطلاعات موردنیاز برای شناخت گیاه هل را ارائه دهیم، پس حتماً این مقاله را انتها مطالعه کنید.
درباره گیاه هل
امروزه معمولاً در هر خانهای مقداری هل وجود دارد. در واقع هل اندازهای کوچکتر از بندانگشت دارد و دارای پوستی تیره است که دانههای آن بسیار معطر و خوشبو هستند. جالب است بدانید که هل یک نوع میوهٔ گیاهی است که عضو تیرهٔ زنجبیلها است. البته لازم به ذکر است که هل دارای انواع مختلف هل سبز، هل سفید و هل سیاه است که نوع سبز آن معمولاً بیشترین کاربرد را بین افراد مختلف دارد که همچنین دارای عطر تندتری نیز است و در ادامهٔ مقاله بیشتر به انواع هل میپردازیم. در واقع هل بهعنوان گیاهی برای معطر و یا خوشطعم کردن برخی از انواع غذاها، نانها، شیرینیها و بهویژه مرباهای مختلف و یا برای طعم دادن به نوشیدنیهای متنوع همچون چای مورداستفاده قرار میگیرد. همانطور که گفتیم امروزه در هر خانهای مقداری هل یافت میشود و حتی کاربرد آن در غذاها و نوشیدنیهای مختلف نیز بیشتر شده است، اما جالب است بدانید که هند، پاکستان و جنوب بلوچستان کشور ما ایران، بهعنوان بیشترین پرمصرف کننده ترین های هل در جهان شناخته شدهاند.
انواع هل
همانطور که در قسمت قبلی نیز به آن اشاره کردیم، هل دارای انواع مختلف سبز، سیاه و سفید است، که معمولاً رایجترین و پرکاربردترین هل بین افراد مختلف به ترتیب هل سبز، سیاه و بعد سفید است. اما به نظر شما این انواع هل چه تفاوتهایی با یکدیگر دارند؟ در ادامه به معرفی بهتر انواع هل میپردازیم.
- هل سبز: Cardamom Green که همان هل سبز است یکی از پرطرفدارترین انواع هل میباشد. در واقع هل سبز بومی مناطقی همچون جنوب هند و سریلانکا است اما اکنون و با گسترش کاربرد هل در مناطق دیگری همچون تایلند، نپال و آمریکای مرکزی نیز به میزان قابلتوجهی کشت میشود. ذکر این نکته لازم است که معمولاً هل سبز جزو انواع گیاههایی است که با دست برداشت میشوند و از لحاظ ارزش پس از زعفران و وانیل جایگاه سوم را دارا است. البته خود هل سبز نیز دارای دو نوع مختلف است: Malabar که یک نوع از انواع هل سبز است دارای بوی ملایمی است و Mysore که نوع دیگری از هل سبز است و برخلاف نوع قبلی اندازهٔ بزرگتر و رنگ سبز تندتر و شکل میوهٔ آن نیز مثلثی است.
- هل سیاه: دانهٔ هل سیاه اندازهای حدود ۲ الی ۵ سانتیمتر دارد و در نپال، چین، ویتنام و هیمالیا رشد دارد. با وجود اینکه طعمی که هل سیاه دارد تفاوت زیادی با انواع دیگر هل ندارد اما نمیتوان آن را یکی از اعضای خانوادهٔ هل سبز دانست و همچنین نباید با هل سیاه چینی اشتباه گرفته شود. از جمله کاربرد هل سیاه میتوان به این اشاره کرد که در چین از آن برای درمان کردن مشکلات گوارشی ناشی از درد معده و یا نفخ شکم استفاده میکنند و یا اینکه بهعنوان ادویه در غذاهای مختلف مانند خورشت و دیگر انواع غذاها استفاده میشود. در ویتنام نیز هل سیاه برای تهیهٔ آبگوشت رشتهفرنگی مورداستفاده قرار میگیرد. بهصورت کلی این نوع از هل نسبت به دیگر انواع آن دارای غلاف بزرگتر رنگی تیره مایل به قهوهای دارد.
- هل سفید: در واقع برای شناخت هل سفید در ابتدا باید بین دو نوع از انواع هل تمایز قائل شویم، که آنها همان هل سفیدی که با سفید شدن غلاف هل سبز و هل سیاه به دست میآید و هل سیاه هستند. در واقع نوع هل سفید سیاه دارای طعم و بویی بسیار شبیه به هل سبز است و بهطور عمده در آشپزیهای هندی و اندونزیایی مورداستفاده قرار میگیرد، حال آنکه هل سیاه بهطور کلی در تایلند و کامبوج استفاده میشود.
ارزش غذایی هل
احتمالاً همهٔ شما میدانید که هل دارای خواص بسیار مفیدی است البته لازم به ذکر است که این مادهٔ غذایی نیز همانند هر غذای دیگری در صورت استفاده شدن بیشازحد موجب ایجاد مضرات زیادی نیز میشود. اما در مورد ارزش غذایی هل باید گفت که در هر ۱۰۰ گرم هل میزان ۳۰۰ گرم کالری انرژی، ۶۸ گرم کربوهیدرات، ۱۱ گرم پروتئین و ۲۸ گرم فیبر وجود دارد البته هل دارای انواع مختلف ویتامینها همانند نیاسین، ریبوفلاوین، تیامین، ویتامین A، ویتامین C و حتی عناصری همچون پتاسیم، سدیم، کلسیم، مس، منگنز و منیزیم و بسیاری دیگر از مواد مغذی و بسیار مفیدی است.
کاشت هل
بسیاری از افراد نیز هستند که علاقه دارند اطلاعاتی را در مورد کاشت هل داشته باشند و یا حتی مایل هستند خود به کاشت هل بپردازند. در این قسمت و ادامهٔ این مقاله قصد داریم اطلاعات بسیار مفیدی در مورد کاشت هل و چگونگی پرورش گیاه هل به شما ارائه دهیم پس حتماً ادامهٔ مقاله را مطالعه فرمایید. بهطور کلی باید بدانید که بذر گیاه هل دارای دو روش تکثیر به نامهای رویشی یا همان تقسیم ریزوم و زایشی است. در نوع رویشی یا همان تقسیم ریزوم، باید تودههای بزرگ ریزوم گیاه هل که در حال رشد کردن است را از هم دیگر جدا کنید و به اندازههایی کوچک تبدیل کنید که البته این تودهها بهصورت یکساله هستند و باید یک جوانه نیز در خود داشته باشند، سپس آنها را در چالههایی بگذارید و با کمک مخلوطی از خاک سطحی، کمپوست ک کود گاو آنها را پر کنید. ما روش رویشی را بیشتر توصیه میکنیم زیرا که گیاه در این نوع از کاشت هل سریعتر رشد میکند.
فصل کاشت و برداشت هل
باید به ابن امر دقت کنید که برای اینکه کاشت هل بهخوبی انجام شود و نتیجهٔ خوبی از آن بگیرید باید به موارد مختلفی همچون مناسبترین فصل کاشت و برداشت هل، آبیاری و یا حتی خاک مناسب برای هل دقت کنید. در واقع شما اگر که قصد کاشت هل را دارید میتوانید در هر زمانی از سال و با ایجاد محیط و شرایط مناسب برای گیاه هل اقدام به کاشت هل بپردازید اما بهترین و مناسب زمان کاشت هل آخر فصل تابستان و پاییز است. اما در مورد مناسبترین زمان برای اقدام به برداشت هل میتوان به ای نکته اشاره کرد که بهترین زمان برداشت قبل از تبدیل شدن آنها به رنگی همانند زرد است زیرا که در این مرحله زمانی کاملاً رسیده هستند.
شرایط آب و هوایی لازم برای پرورش هل
از جمله دیگر نکاتی که باید به هنگام پرورش گیاه هل باید به آن دقت کنید شرایط آب و هوایی موردنیاز است. اولین نکتهای که باید بدانید این است که گیاه هل نسبت به وزش باد حساسیت بسیار زیادی دارد و بنابراین توصیهٔ ما به شما این است که از کاشت هل در مناطقی که بادخیز هستند خودداری کنید چرا که باعث کم شدن محصول گیاه هل میشود. نکتهٔ دیگر که باید بدانید بهترین دمای مناسب برای پرورش گیاه هل است، در واقع گیاه هل بهطور کلی در دمای حدود ۳۰ الی ۳۵ درجه میتواند رشد بسیار خوبی داشته باشد و بنابراین بهترین دما برای پرورش گیاه هل دمای ۱۰ الی ۳۵ درجهٔ سانتی گراد است.
آبیاری گیاه هل
نکتهٔ دیگر در مورد گیاه هل این است که این گیاه رطوبت پسند است و به عبارتی همواره باید مرطوب نگه داشته شود. در واقع زمانی باید اقدام به آبیاری این گیاه کرد که خاک آن مقداری از رطوبت خود را از دست داشته باشد به عبارتی بهتر کاملاً خشک نشده باشد. از طرفی دیگر شما باید از طریق غبار پاشی اقدام به مرطوب کردن هوای اطراف برگها کنید. در حقیقت آبیاری بیشازحد گیاه هل باعث پوسیدگی و سیاه شدن خود گیاه میشود و خشکی و کم بودن رطوبت نیز موجب سوختگی گیاه میشود پس خیلی مهم است که به اندازه نسبت به آبیاری گیاه اقدام کنید.
خاک مناسب برای کاشت گیاه هل
یکی دیگر از راههای مراقبت از گیاه هل فراهم کردن خاک مناسب است. در واقع خاک موردنیاز برای پرورش گیاه هل باید غنی و حاصلخیز باشد. برای کاشت هل میتوانید از مخلوطی از خاک باغچه، پیت ماس یا کوکوپیت و کود پوسیده دامی استفاده کنید که البته بهتر است مقداری ماسه نیز به آن اضافه کنید تا زهکشی خاک بیشتر شود.
گل دهی گیاه هل
در واقع گلهای گیاه هل در مناطق مختلف در طی زمانهای متفاوتی ظاهر میشوند برای مثال در برخی مناطق از ماه فروردین تا مرداد و در برخی دیگر تا شهریور ماه ظاهر میشوند. بهطور معمول طول گلها ۳ الی ۴ سانتیمتر و قطر آن ۱.۵ الی ۱.۷ سانتیمتر است. در حقیقت میوههای گیاه هل بهصورت کپسولهای سه خانهای و به شکل بیضی هستند و به رنگهایی همچون زرد و یا سبز نمایان میشوند. در هر میوهٔ هل ۱۲ الی ۵۰ تا دانه یا همان بذر هل وجود دارد.
آموزش کاشت هل در منزل
جالب است بدانید که شما نیز با فراهم آوردن شرایط مختلفی میتوانید به پرورش هل در خانه نیز اقدام کنید. در واقع باید در ابتدا تمامی نکات و مراقبتهایی را که در قسمتهای قبلی این مقاله آوردهایم به دقت مطالعه و رعایت کنید چرا که جزو اساسیترین شرایط موردنیاز برای کاشت هل هستند. سپس باید یک گلدان مناسب را تهیه کنید، گلدانهایی که دارای سطح مقعری هستند بسیار مناسب برای کاشت هل هستند، از لحاظ ارتفاع نیز باید گلدان شما اندازهای حدود ۲۰ سانتیمتر داشته باشد، همچنین سعی کنید گلدان مورد نظر از جنس سفال باشد تا از پوسیدگی گیاه جلوگیری کند. سپس باید خاک مناسب را طبق مواردی که در قسمت قبلی به آن اشاره کردیم تهیه کنید و گلدان را پر از خاک کنید. در نهایت باید اقدام به کاشت هل کنید که برای این امر در ابتدا بهتر است سطح خاک را مرطوب کنید و بذرها را روی سطح خاک بپاشید و مقداری خاک رو آن بریزید و در آخر دوباره سطح خاک را آب بپاشید.