هل سبز گیاه بومی جنوب شرق آسیا میباشد که دارای خواص بسیاری در طب سنتی است. هل دارای رایحهٔ بسیار خوشبو و معطری است که همین ویژگی در محبوبیت آن نقش بسزایی داشته است. گیاه هل در فرهنگ آشپزی ایرانی جایگاه بسیار خوبی دارد؛ بهطوری که چای همراه با هل یکی از پرطرفدارترین انواع چای میان ایرانیان است.
گیاه هل از گذشتههای بسیار دور در پزشکی چینی و یونانی بهعنوان مادهٔ درمانی برای اختلالات گوارشی مورداستفاده قرار میگرفته است. عصاره متانولی گرفتهشده از گیاه هل به بهبود اختلالات گوارشی همچون نفخ شکم، اسیدیته و گرفتگی معده کمک میکند.
هل ادویه بومی هند، نپال و بوتان است. امروزه، این گیاه در اکثر مناطق آسیایی از جمله، هند، چین، بوتان، ویتنام، مالزی، کره و ژاپن یافت میشود. هل را ملکه ادویهجات مینامند و یکی از گرانترین ادویههای جهان بعد از زعفران و وانیل محسوب میشود.
از جمله خواص هل میتوان به حفاظت از دستگاه گوارشی، کنترل کلسترول خون، بهبود سرطان، بهبود مشکلات قلبی و عروقی و بهبود جریان خون در بدن اشاره نمود. از هل برای درمان بیماریهای دهان و دندان و عفونت دستگاه ادراری همچون التهاب مثانه، نفریت و سوزاک استفاده میشود. هل دارای خاصیت تقویتکنندگی میل جنسی است؛ از این رو، بهعنوان درمانی برای ضعف قوای جنسی، اختلال در نعوظ و انزال زودرس نیز به کار میرود.
از منظر گیاهشناسی، هل متعلق به خانواده Zingibercease است و نام علمی آن Elettaria cardamomum میباشد.
هل بهصورت غلافهایی کوچک که دانههایی سیاهرنگ داخل آنها قرار گرفتهاند، دیده میشود. هم دانهها و هم غلافهای هل دارای عطروطعم خوشایندی هستند. از این جهت، هل بهعنوان یک ماده طعمدهنده در آشپزی هندی بسیار استفاده میشود. چای هل و چای زنجبیل از نوشیدنیهای بسیار محبوب در هند محسوب میشوند.
علاوه بر مصارف آشپزی، استفاده از هل بهعنوان یک ماده دارویی با سابقهای طولانی در فرهنگ هندی و پزشکی سنتی چینی بسیار رایج است. طبق باورها، هل برای درمان عفونتهای دندان و لثه، ناراحتی گلو، گرفتگی ریه، سل ریوی، التهاب پلک، اختلالات گوارشی، ناراحتی کلیه و سنگ کیسه صفرا استفاده میشود. همچنین بهعنوان یک پادزهر برای سموم و زهرها نیز کاربرد دارد.
خرید هل
در بعضی از سوپرمارکتها هل بهصورت آسیابشده هم به فروش میرسد؛ اما بهتر است محصولاتی را انتخاب کنید که گیاه هل با غلاف کامل را به مصرفکننده عرضه میکنند. بستهبندی هل بهتر است به گونهای طراحی شده باشد که از ورود رطوبت و نور به داخل آن جلوگیری کند.
هل با غلاف کامل حدود یک سال دوام میآورد و بعد از آن دیگر عطروطعم خود را از دست میدهد. ماندگاری دانههای هل فقط چند ماه است. چراکه اسانسها پس از آسیاب شدن دانهها شروع به از بین رفتن میکنند. بنابراین بهتر است هل را بهصورت آسیابنشده بخرید و هنگام نیاز دانهها را خرد و آسیاب کنید.
روش نگهداری هل
هل را باید در ظرف دربسته در جایی تاریک و خنک نگهداری کنید. در این صورت، اگر هل درون غلاف کامل باشد، تا چند ماه دوام میآورد؛ اما پس از آن کمکم عطروطعمش را از دست میدهد. اگر هم دانهها را از غلاف خود خارج کنید، ماندگاری دانههای هل فقط چند ماه است. همچنین بهمحض آسیاب کردن دانهها اسانس درون آن شروع به از بین رفتن میکند. پس هل آسیابشده را بلافاصله بعد از زمان کوتاهی استفاده کنید.
نگهداری اصولی برای حفظ عطر انواع ادویه بهخصوص هل ضروری است. البته، اگر احساس کردید که هل شما عطر خود را از دست داده است، بدانید که باید آن را دور بریزید؛ زیرا در این حالت گیاه هل خاصیت خود را از دست داده است و دیگر نمیتواند عطروطعم خوشایندی به غذای شما بدهد. در اینجا چند راهکار مناسب برای نگهداری از گیاه هل را به شما معرفی میکنیم:
نگهداری از هل به دور از نور و گرما
هل را دور از اجاقگاز، تابش نور خورشید و هر محیط گرم دیگری نگهداری کنید. عطروطعم هل در مجاورت گرما و نور خیلی زود از بین میرود. بهترین جا برای نگهداری از ادویه هل، مکانهای تاریک، خشک و خنک میباشد.
نگهداری از هل در ظرف تمیز
ادویه هل باید در ظرفی تمیز، خشک و دربسته نگهداری شود. اگر ظرف شیشهای باشد و نور از آن عبور کند، عیبی ندارد؛ اما توجه کنید که در این صورت ظرف را باید حتماً در کابینت یا کمد تاریک نگهداری کرد. همچنین هل را در یخچال نگهداری نکنید.
نگهداری هل با غلاف کامل
سعی کنید هل را بهصورت کامل و با غلاف خریداری کنید و هرزمان قصد استفاده از آنها را داشتید، خودتان آنها را آسیاب و پودر کنید. بدین ترتیب طعم و عطر هل بهتر حفظ میشود و مدت بیشتری ماندگاری دارد.
پودر کردن هل
روش اول
برای آسیاب کردن هل میتوانید از آسیاب قهوه استفاده نمایید. برای پودر کردن هل، ابتدا غلاف خارجی آن را جدا کنید، سپس دانههای هل را درون دستگاه ریخته و آسیاب کنید.
روش دوم
برای پودر کردن هل میتوانید از آسیاب برقی استفاده نمایید. برای تهیهٔ پودر هل یک قاشق از شکر آسیاب نشده را بردارید و با هل سبز در دستگاه بریزید و صبر کنید تا هل خوب پودر شود.
روش سوم
برای آسیاب کردن هل میتوانید از وردنه استفاده نمایید. برای این کار ابتدا غلاف دانههای هل را خارج کرده و آنها را بر روی یک سطح صاف مثل یک تخته بریزید و کمی شکر به آنها اضافه کنید و وردنه بهآرامی را روی آنها حرکت دهید. شکر موجب بالا رفتن اصطکاک شده و به بهتر پودر شدن هل کمک میکند.
روش چهارم
برای پودر کردن هل میتوانید از هاون دستی هم استفاده کنید. هلها ابتدا از غلاف خارج کنید، سپس آنها را درون هاون بریزید و خیلی خوب بکوبید تا پودر شود.